طرح کسب‌وکار یا بیزینس پلن (Business Plan)، گزارشی است که یک کارآفرین طی آن در مورد فرآیند کسب‌وکار خود توضیح می‌دهد. تحقیقات دانشگاه هاروارد نشان داده است کارآفرینانی که طرح کسب‌وکار دارند، موفق‌تر از سایر کارآفرینان عمل می‌کنند. اما با این حال نوشتن بیزینس پلن به‌عنوان اولین کار توصیه نمی‌شود. بعد از راه‌اندازی استارتاپ بهتر است کمی صبر کرد و بعد از رسیدگی به سایر جنبه‌های کلیدی کسب‌وکار در مورد نوشتن طرح کسب‌وکار تصمیم گرفت.

بیزینس پلن استارتاپ به سؤال‌هایی مانند «اکنون در چه موقعیتی قرار داریم؟»، «قصد داریم به چه جایگاهی برسیم؟» و «چگونه می‌خواهیم به این جایگاه برسیم؟» پاسخ می‌دهد و نوشتن آن در اغلب موارد به رشد بهتر کسب‌وکار کمک می‌کند. همان‌طور که می‌دانید مواردی مانند مشتری‌ها، رقبا، عملیات، تدارکات، بازاریابی و فروش به هم وابسته هستند. نوشتن طرح کسب‌وکار ارتباط میان آن‌ها را مشخص می‌کند و شانس دریافت سرمایه از طرف سرمایه‌گذار را افزایش می‌دهد. تحقیقات دانشگاه هاروارد نیز اهمیت این طرح را ثابت کرده است. این تحقیق روی بیش از هزار استارتاپ صورت گرفته و ثابت شده است استارتاپ‌هایی با طرح کسب‌وکار، معمولا عملکرد بهتری در دریافت سرمایه دارند.

اما فراموش نکنید کلید موفقیت در هر کسب‌وکار انعطاف‌پذیری و استفاده از فرصت‌های جدید است. بسیاری از کارآفرینان مجبور به تغییر مسیر کسب‌وکار خود هستند زیرا متوجه می‌شوند بازار مناسبی را هدف قرار نداده‌اند و خدمات یا محصولشان در بازار دیگری بهتر جواب می‌دهد. به همین دلیل طرح‌های کسب‌وکاری که در آغاز فعالیت استارتاپ نوشته می‌شوند بعد از گذشت مدتی اعتبار نخواهند داشت. همچنین نوشتن یک طرح نامناسب کسب‌وکار احساس قطعیت دروغینی را در کارفرما ایجاد می‌کند و مانع از دیدن فرصت‌های جدید می‌شود.

درنتیجه دانشگاه هاروارد به فکر راه حلی برای این موضوع افتاد و تحقیقات جدیدی را روی اطلاعات جمع‌آوری شده از هزار استارتاپ آغاز کرد. آن‌ها نمودارهایی از تلاش کارآفرینان برای جذب سرمایه را در طول ۶ سال یعنی از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۱ رسم کردند. آن‌ها در تحلیل‌ها مواردی مانند سابقه‌ی کارآفرین، تحصیلات و سایر موارد مؤثر در موفقیت استارتاپ را نیز مورد بررسی قرار دادند. برای بررسی بهتر، کارآفرینان در دو دسته‌ی دارای طرح کسب‌وکار و فاقد طرح کسب‌وکار قرار گرفتند. استارتاپ‌هایی که در بسیاری از موارد مشابه بودند با این دسته‌بندی از هم متمایز شدند و تحقیق روی آن‌ها آسان‌تر شد. نتیجه‌ی این تحقیق مشخص کرد داشتن طرح کسب‌وکار در چه مرحله‌ای شانس دریافت سرمایه را افزایش می‌دهد.

به‌طور متوسط، موفق‌ترین کارآفرینان کسانی بودند که بعد از گذشت شش تا ۱۲ ماه بعد از راه‌اندازی استارتاپ نسبت به نوشتن طرح کسب‌وکار یا بیزینس پلن اقدام کردند. نوشتن طرح کسب‌وکار در این بازه‌ی زمانی شانس دریافت سرمایه را تقریبا هشت درصد افزایش داده است؛ درصورتی‌که دیرتر نوشتن یا زودتر نوشتن آن تأثیری روی موفقیت کسب‌وکار در آینده نگذاشته است.

تحقیق بعدی روی این سؤال انجام شد که چه مقدار زمان برای نوشتن طرح کسب‌و کار لازم است. تحقیقات نشان داد بهترین زمان برای نوشتن طرح کسب‌وکار، سه ماه است. صرف سه ماه زمان برای نوشتن طرح کسب‌وکار شانس دریافت سرمایه را تا ۱۲ درصد افزایش می‌دهد. صرف زمان بیشتر از سه ماه برای نوشتن طرح کسب‌وکار بی‌فایده است؛ زیرا اطلاعات مورد استفاده در طرح، اعتبار خود را از دست می‌دهند. همچنین تکمیل کردن طرح در بازه‌ی زمانی یک تا دو ماه بی‌فایده است. کارآفرینی که بخواهد نوشتن طرح را در زمان کوتاه تمام کند، بهتر است اصلا خودش را به زحمت نیندازد.

رعایت سلسله مراتب در نوشتن طرح کسب‌و کار یا بیزینس پلن بسیار مهم است. نوشتن طرح، همزمان با تعریف بازار و جمع‌آوری اطلاعات در مورد رقبا به هیچ عنوان شانس دریافت سرمایه را افزایش نمی‌دهد. از طرفی نوشتن طرح بعد ازاستخدام نیروهای جدید و تزریق سرمایه نیز فایده‌ای ندارد.

نوشتن طرح کسب‌وکار باید در مرحله‌ی مشخص و زمان مناسب انجام شود. در غیر این صورت هیچ فایده‌ای ندارد

بهترین زمان برای نوشتن طرح کسب‌وکار چه موقع است؟

بهترین زمان برای نوشتن طرح کسب‌و کار زمانی است که کارآفرین وارد مذاکره با مشتری‌ها می‌شود و محصول خود را برای ورود به بازار آماده می‌کند و از طرفی برای فعالیت‌های بازاریابی آماده می‌شود. نوشتن طرح کسب‌وکار در این بازه‌ی زمانی شانس دریافت سرمایه را ۲۷ درصد افزایش می‌دهد. یک طرح کسب‌وکار خوب، طرحی است که به‌طور کامل فرصت‌های کسب‌وکار را توضیح دهد، مشتری‌ها را کامل معرفی کند، مزایای استارتاپ نسبت به رقبا را شرح دهد و طرح درآمدی کسب‌وکار را بازگو کند.

درنهایت فراموش نکنید که زمان‌بندی برای نوشتن طرح کسب‌ وکار بسیار مهم است. طرح کسب‌وکار نباید زود نوشته شود، نباید زمان زیادی برای نوشتن آن صرف شود و همزمان با سایر فعالیت‌های استارتاپ صورت بگیرد. این قوانین باید از طرف تمامی کارآفرینان و مدیرانی رعایت شود که در بازاری با شرایط متغیر فعالیت می‌کنند.

منبع: زومیت

استارتاپس لند