By -
سید محمدرضا دادخواهی
استارتاپ
جولای 17, 2019
سامانه‌ی نوآفرین هفته‌ی گذشته در رویدادی با حضور معاون اول رئیس جمهور و وزیر ارتباطات رونمایی شد که قول تسهیلات متعددی را برای استارتاپ‌های ایرانی داد.
هفته‌ی گذشته در رویدادی با حضور معاون اول رئیس جمهور، وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات، از سامانه‌ی نوآفرین رونمایی شد. سامانه‌ی نوآفرین و آیین‌نامه‌ای به همین نام، از مدت‌ها پیش در دستور کار وزارت ارتباطات بود و یکی از اهداف اصلی آن، حمایت از استارتاپ‌ها بیان شد. در مراسم رونمایی تعدادی از فعالان استارتاپی ایران نیز حضور داشتند که دغدغه‌های خود را با مسئولان در میان گذاشتند.
همان‌طور که گفته شد، حمایت از استارتاپ‌ها یکی از حوزه‌های اصلی سامانه‌ی نوآفرین محسوب می‌شود. دو ماه پیش از رونمایی، امیر ناظمی رئیس سازمان فناوری اطلاعات، در مقاله‌ای به شرح ساده‌ی سامانه‌ی نوآفرین پرداخته بود. او در مراسم رونمایی هم حضور داشت و صحبت‌هایی تکمیلی درباره‌ی سامانه‌ی مذکور و خصوصا تسهیلات مد نظر دولت برای استارتاپ‌ها ارائه داد. در ادامه‌ی این مطلب ، خلاصه‌ای از صحبت‌های ناظمی را بیان می‌کنیم که به بخشهای تسهیلاتی مرتبط با استارتاپ‌ها اختصاص دارد.
ناظمی در ابتدای صحبت‌های خود، طرح نوآفرین را برنامه‌ای با هدف کاهش چالش‌های حقوقی و ارزیابی استارتاپ‌ها دانست. درواقع در طرح نوآفرین استارتاپ‌ها برخلاف طرح‌های حمایتی دیگر درگیر فرایندهای وقت‌گیر ارزیابی نمی‌شوند و آسان‌تر به تسهیلات دسترسی خواهند داشت. ناظمی در صحبت‌های خود به نمونه‌های خارجی با هدف حمایت از استارتاپ‌ها اشاره کرد که برای کمک هرچه بیشتر به شرکتهای نوپا در دوران ابتدایی فعالیت، تدوین شده‌اند.
تأسیس رسمی شرکت و فعالیت تحت قوانین جاری کشور، از دلایل دیگری بود که ناظمی به‌عنوان انگیزه برای توسعه‌ی طرح نوآفرین بیان کرد. او چالش‌های حقوقی و مالیاتی را موانع مهمی بر سر راه ثبت شرکت از سوی تیم‌های استارتاپی بیان کرد. ازطرفی وقتی استارتاپ‌ها به سمت فعالیت‌های قانونی و ثبت شرکت حرکت نکنند، پیگیری فعالیت‌ها و حمایت‌های قانونی نیز از آن‌ها دشوار خواهد بود.
استارتاپ‌های نوپا پس از تأسیس شرکت نیز فرایند آسانی در پیش ندارند. آن‌ها نیاز به سازوکاری دارند تا از مالکیت فکری ایده‌ها و طرح‌هایشان دفاع کند. برای این منظور تغییری ساختاری و اداری در شورای انفورماتیک رخ داد و شورا از سازمان برنامه و بودجه به وزارت‌‌خانه انتقال یافت. برنامه‌ای که سازوکارهای حمایت فکری را آسان‌تر خواهد کرد و ثبت پتنت و موارد مشابه با سهولت بیشتری رخ خواهد داد.
فعالیت استارتاپ‌ها در فضای کسب‌وکار سنتی، چالش‌هایی را برای تیم‌های نوپا به‌همراه دارد که ناظمی از میان آن‌ها به چالش‌های حقوقی بیمه، مالیات و انواع سازمان‌های دولتی جهت کسب مجوز اشاره کرد. ناظمی با اشاره به آیین‌نامه‌ی نوآفرین اعلام کرد که برخی از این روندها آسان‌تر خواهند شد. به‌عنوان مثال اگر شرکتی نوپا متشکل از پنج سهام‌دار شروع به کار کند، الزامی به قرارداد مجزا با بیمه نخواهد داشت. البته رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران در ادامه اشاره کرد که تمامی تسهیلات تا مدت محدودی به استارتاپ‌ها ارائه می‌شود. از محدودیت‌های دیگر گزینش و تسهیلات استارتاپ‌ها در طرح نوآفرین می‌توان موارد زیر را نام برد:
- عمر شرکت نوپا باید کمتر از سه سال باشد.
- سرمایه‌ی شرکت بیش از ۲۵۰ میلیون تومان نباشد. البته این مقدار به‌صورت سالانه و با توجه به نرخ‌هایی همچون تورم تغییر می‌کند.
- درآمد سالانه‌ی شرکت بیش از ۵۰۰ میلیون تومان نباشد. محدودیتی که قطعا در سال‌های آتی تغییر خواهد کرد.
- شرکت نوپا فعالیت تقسیم سود نداشته باشد.
بخش دیگر صحبت‌های امیر ناظمی در رویداد نوآفرین ۹۸ به جذب سرمایه‌ی بذری استارتاپ‌ها اختصاص داشت. او از تأسیس صندوقی مرتبط با سامانه‌ی نوآفرین صحبت کرد که به بیان ساده سرمایه‌ی اولیه‌ی مورد نیاز استارتاپ‌ها را از طریق شتابدهندهها یا سرمایه‌گذارهای خطرپذیر به‌صورت وام ارائه می‌کند.عمر کمتر از سه سال، درآمد کمتر از ۵۰۰ میلیون تومان، برخی از مرزهای تسهیلات نوآفرین هستند
اصلاح قوانین سهام‌دهی و تقسیم مالکیت شرکت، بخش دیگری از قوانین مصوب در نوآفرین است. استارتاپ‌ها با اجرای طرح نوآفرین برای اضافه کردن هم‌بنیان‌گذار یا عقد قراردادهای اهدای سهام، نیازی به درگیری با قوانین سنتی کار یا استخدام ندارند و قانون قراردادی جدید (به‌صورت کارورزی) جهت هماهنگی هرچه بیشتر با فضای مدرن کسب‌وکار، تصویب شده است. به‌علاوه شرکتهای تسهیل‌گر استارتاپ‌ها مانند فضاهای کار اشتراکی و شتابدهندهها هم در نوآفرین به‌عنوان بازیگران اکوسیستم کسب‌وکار پذیرفته شده‌اند و به‌نوعی قوانین مخصوص به آن‌ها تدوین خواهد شد.
مشوق‌های مالی به‌صورت وام، بخش مهمی از طرح نوآفرین را شکل می‌دهند. ناظمی درباره‌ی این بخش گفت:
تعداد کاربران سرویس‌های یک استارتاپ، در اهدای وام ارزان‌قیمت تأثیر خواهد داشت. به‌عنوان مثال استارتاپی که یک اپلیکیشن توسعه داده است، در مراحل متعدد جذب کاربر وام دریافت می‌کند. به‌عنوان مثال در زمان رسیدن به تعداد سه، پنج و هشت هزار کاربر، وام به تیم استارتاپی اهدا می‌شود. درواقع سامانه‌ی نوآفرین در مراحل رشد هم در کنار شرکتهای نوپا خواهد بود.
ناظمی در ادامه‌ی توضیحات خود پیرامون سامانه‌ی نوآفرین، به بحث استخدام و جذب نیرو در استارتاپ‌ها پرداخت. بخشی که عمدتا چالش‌های حقوقی و مالی برای تیم‌های نوپا به‌همراه دارد. طبق صحبت‌های معاون وزیر ارتباطات، استارتاپی که در هر سال تا ۵۰ درصد از میانگین نیروی کار قبلی خود را استخدام کند، می‌تواند از منابع دولتی برای پرداخت حق بیمه‌ی سهم کارفرما بهره ببرد.
بخشی از برنامه‌های آتی سامانه‌ی نوآفرین، به ارائه‌ی زیرساخت‌های IT برای کسب‌وکارهای نوپا اختصاص دارد. ناظمی می‌گوید در بخشی از طرح، از مراکز داده‌ای متعدد موجود در کشور برای ایجاد فضایی ابری بهره گرفته می‌شود تا به‌عنوان زیرساخت داده‌ای استارتاپ‌های متقاضی عمل کند. به‌علاوه راهکارهایی برای آزمایش و ارزیابی ایده‌ها هم در اختیار استارتاپ‌ها قرار خواهد گرفت. دولت فضاها و زیرساخت‌هایی را برای آن‌ها فراهم می‌کند تا در کنار رقابت، ایده‌ی خود را ارزیابی هم بکنند و حتی شاید تصمیم به خروج از بازار یا تقویت فناوری بگیرند.شکایت شرکتهای دولتی از استارتاپ‌ها دیگر به آسانی گذشته نخواهد بود
امیر ناظمی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به شکایت سازمان‌های دولتی از شرکتهای نوپا و ساختارشکن به‌عنوان چالشی مهم اشاره کرد. او می‌گوید برخی شرکتهای دولتی در گذشته به‌راحتی از استارتاپ‌ها شکایت کرده و روند کاری آن‌ها را مختل می‌کردند. اکنون و با تصویب آیین‌نامه‌ی نوآفرین، شکایت از استارتاپ‌ها به‌نوعی دشوارتر خواهد شد. شرکتهای دولتی برای طرح شکایت ابتدا باید موضوع را با کمیته‌ای تخصصی مطرح کنند تا از ایجاد خلل بی‌مورد در فعالیت شرکتهای نوپا جلوگیری شود.
فعالیت شرکتهای خارجی در ایران بخش دیگری از صحبت‌های ناظمی را به خود اختصاص می‌داد. او از تسهیل فعالیت این شرکت‌ها در آینده‌ی نزدیک صحبت کرد و گفت:
شرکتهای بین‌المللی برای فعالیت در کشورهای دیگر پیش‌نیازهایی همچون تأسیس مرکز تحقیق و توسعهدارند. در ایران چنین رویکردی حتی برای شرکتهای نفتی هم انجام نمی‌شود که در آینده‌ی نزدیک با جدیت بیشتری به آن خواهیم پرداخت.
همکاری با شرکتهای خارجی از ماه دسامبر سال گذشته با جدیت دنبال می‌شود. ما تصمیم داریم مرکزی با همکاری روسیه، آذربایجان و ترکیه تأسیس کنیم تا طی برنامه‌هایی همچون پارک اقتصاد دیجیتال، همکاری شرکتهای نوپای فعال در کشورهای چهارگانه تسهیل شود.
ناظمی در پایان صحبت‌های خود به مراحل پایان رشد استارتاپ‌ها اشاره کرد. مرحله‌ای که می‌تواند منجر به ارائه‌ی سهام عمومی در بورس یا تبدیل شدن به شرکت دانش بنیان شود. در مراحل بعدی توسعه‌ی طرح نوآفرین، باید تغییراتی در قوانین و تعریف‌های شرکتهای دانش‌بنیان هم ایجاد شود تا استارتاپ‌ها در رسیدن به چنین مرحله‌ای، مسیر مشخصی داشته باشند. رئیس سازمان فناوری اطلاعات در تکمیل صحبت‌های این بخش، استارتاپ‌های با بیش از ۱۰ هزار کاربر را واجد شرایط تبدیل شدن به شرکت دانش بنیان دانست.
ناظمی در پایان صحبت‌های خود، نوآفرین را شروعی بر روند تسهیل فعالیت شرکتهای استارتاپی دانست. از نظر او نوآفرین تلاش می‌کند تا از سمت دولت، تا حد امکان موانع عملکردی تیم‌های کوچک را حذف کند تا ایده‌های آن‌ها هرچه سریع‌تر به تولید رسیده و درصورت مثبت بودن ارزیابی‌ها، به محصول و سرویس تبدیل شوند؛ روندی که قطعا به پویایی هرچه بیشتر اکوسیستم کسب‌وکار کمک خواهد کرد.
منبع: زومیت
