By -
سید محمدرضا دادخواهی
کارآفرینی- جولای 30, 2019
بررسی تفاوت میان واژه‌های کارآفرین اجتماعی، فعال اجتماعی و فراهم آورنده خدمات اجتماعی
همان‌گونه که در میان متفکران حوزه کارآفرینی بر سر معنای کارآفرینی اختلاف نظر وجود دارد، در مورد معنای کارآفرینی اجتماعی هم توافق کاملی وجود ندارد. به همین دلیل استفاده‌های زیادی از این واژه می‌شود. درواقع چون توافق درباره معنای آن وجود ندارد این‌گونه به نظر می‌رسد که هر کسب و کار دارای اثر اجتماعی، حرکت‌های اجتماعی یا گروه‌های خیریه را می‌توان نوعی کارآفرینی اجتماعی برشمرد. به طور متقابل دانشمندان مدیریت تلاش کرده‌اند تا با تعریف دقیق تر این واژه راه بر سوءتفاهم‌ها و برداشت‌های نادرستی که می‌تواند از این واژه صورت بگیرد بسته شود.
یکی از تعاریفی که مورد توجه نیز واقع شده است، تعریفی است که راجر مارتین و سالی اوسبرگ ارائه داده‌اند. راجر مارتین رئیس سابق مدرسه مدیریت راتمن در دانشگاه تورنتو است. هم‌چنین در هیئت‌مدیره‌ی بنیاد اسکول نیز فعالیت می‌کند. سالی اوسبرگ هم خدمت به عنوان رئیس و مدیرعامل اجرایی بنیاد اسکول را در کارنامه خود دارد.
این دو در مقاله‌ای با عنوان «کارآفرینی اجتماعی: موردی برای تعریف» کارآفرینی اجتماعی را این‌گونه تعریف می‌کنند:
«ما کارآفرینی اجتماعی را دارا بودن سه مؤلفه‌ی زیر تعریف می‌کنیم:
- شناسایی یک تعادل پایدار اما ذاتاً ناعادلانه که باعث محرومیت، در حاشیه قرار گرفتن و رنج بخشی از جامعه می‌شود که فاقد ابزارهای مالی یا نفوذ سیاسی برای دستیابی به سود تغییرناپذیر، توسط خودشان هستند.
- شناسایی فرصتی در این تعادل ناعادلانه، توسعه طرحی با ارزش اجتماعی و استفاده از الهام، خلاقیت، عمل مستقیم، جرئت و بردباری تا به این وسیله تسلط حالت پایدار به چالش کشیده شود.
- ایجاد یک تعادل جدید که ظرفیت‌های به دام افتاده‌ی گروه هدف را آزاد می‌سازد یا از رنج آن‌ها کم می‌کند و با خلق یک اکوسیستم پایدار حول تعادل جدید، آینده‌ای بهتر را برای گروه هدف و حتی به طور کلی برای جامعه تضمین می‌کند.»
کارآفرینی اجتماعی قطعاً درآمد ایجاد می‌کند که این درآمد می‌تواند انتفاعی یا غیرانتفاعی باشد؛ اما چیزی که کارآفرینی اجتماعی را متمایز می‌کند، تقدم سود اجتماعی است.
این دو معتقدند تفاوت میان کارآفرینی اجتماعی و دیگر فراهم آورندگان خدمات اجتماعی نه در ویژگی‌های شخصیتی بلکه در نتایج است. در این باره می‌گویند:«کارآفرین اجتماعی باید به‌عنوان فردی فهمیده شود که یک تعادل ناخوشایند اما پایدار که موجب مورد غفلت واقع شدن، در حاشیه قرار گرفتن یا رنج کشیدن قسمتی از بشر می‌شود را مورد هدف قرار می‌دهد. کسی که با این وضعیت با الهام، عمل مستقیم، خلاقیت، شجاعت و بردباری‌اش روبه‌رو می‌شود؛ و کسی که در نهایت قصد دارد در ساخت یک تعادل پایدار جدید که سود دائمی گروه هدف و جامعه را به طور گسترده تضمین می‌کند، اثرگذار باشد.»
تفاوت فعال اجتماعی با کارآفرین اجتماعی در آن است که فعال اجتماعی از روش‌های غیرمستقیم جای عمل مستقیم برای ایجاد تغییر بهره می‌گیرد. فعال اجتماعی به وسیله اثرگذاری روی دولت‌ها، سازمان‌های مردمی، مشتریان و … به دنبال ایجاد تغییر است.
با نگاه به تصویر زیر تفاوت میان کارآفرین اجتماعی، فعال اجتماعی و فراهم آورنده خدمات اجتماعی بهتر مشخص خواهد شد.
منبع: اکوموتیو
