چشم انداز بسیاری از کشورهای در آستانه تغییر می باشد . اروپا قبلاً از سیلیکون‌ولی و آسیا عقب‌تر بود اما به سرعت در حال تبدیل شدن به هاب است. بر اساس گزارشی از موسسه سرمایه‌گذاری فناوری Atomico، در سال ۲۰۱۷ نوزده میلیارد دلار روی استارت‌آپ‌های اروپایی سرمایه‌گذاری شده که ۳۲ درصد افزایش را نسبت به سال ۲۰۱۶ نشان می‌دهد. در حال حاضر بر اساس شاخص نوآوری جهانی دانشگاه کورنل (Cornell University)، اینسید* (INSEAD) و سازمان جهانی مالکیت فکری** (World Intellectual Property Organization)، از ۱۰ بازار نوآورانه جهان، هشت بازار در اروپا قرار دارد.
تغییر فرهنگی مهمْ سرمایه‌گذاران بوده‌اند که به عنوان طبقه کارآفرین از نظر قانونی مشروع‌اند. در واقع بر اساس گزارش سال ۲۰۱۶ Atomico، ۷۹ درصد از بنیانگذاران و ۸۵ درصد از سرمایه‌گذاران راه‌اندازی شرکت خود را «از نظر فرهنگی قابل پذیرش» می‌دانند.
در اینجا به برخی از عواملی نگاه می‌اندازیم که سبب شده‌اند اروپا به عنوان هاب استارت‌آپی در حال رشد در نظر گرفته شود. همچنین به چالش‌هایی پرداخته می‌شود که اروپا در عین حرکت به جلو با آنها مواجه است.
سرمایه‌گذاری کارآفرینی
صنعت سرمایه‌گذاری کارآفرینی در اروپا در مقایسه با ایالات متحده آمریکا نسبتاً جدید است. در حالی که بودجه‌های آمریکا در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ تصویب شدند، بالغ‌ترین بودجه‌های اروپا در حال حاضر به دوره نوجوانی خود رسیده‌اند. با این حال، شکی وجود ندارد که سرمایه‌گذاری کارآفرینی در اروپا در حال رسیدن به دوره بلوغ است. بر اساس تحقیقات Invest Europe، عمر بیش از نیمی از بودجه‌های فعال اروپا در حال حاضر بیش از ۱۲ سال است. بر اساس تحقیقات Ernst & Young، اروپا از نظر میزان کل سرمایه‌گذاری کارآفرین، بعد از ایالات متحده آمریکا و چین، در رتبه سوم قرار دارد. که در ۹ سال به ۴/۶ میلیارد یورو رسیده‌اند. سرمایه‌گذاری‌های پیش‌بذری (pre-seed) و بذری (Seed) یا سرمایه‌گذاری اولیه در حال افزایش‌اند. با این حال کسب و کارهایی که از مرحله scale up گذشته‌اند، در مقایسه با همتایان آمریکایی خود، دسترسی کمتری به سرمایه‌گذاری سری A*** دارند.
نوآوری‌هایی مثل European Venture Capital Fund of Funds که از سوی دولت پشتیبانی می‌شوند قصد دارند این فاصله را پر کنند. کمبود سرمایه‌گذاری کارآفرینی در قیاس با ایالات متحده یک وجه مثبت دارد و آن این است که استارت‌آپ‌های اروپایی انگیزه بیشتری برای انجام کارها با دستان خالی‌تر دارند.
برنامه‌های دولتی
اتحادیه اروپا مجموعه‌ای از برنامه‌ها و یارانه‌ها برای تسهیل سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌ها را راه‌اندازی کرده است. اتحادیه حتی سایت آنلاینی راه‌اندازی کرده که هدف آن ارتباط راحت کارآفرینان با منابع در دسترس است.
با وجود پشتیبانی دولت از صنعت استارت‌آپ، چالش‌های بسیاری برای شرکت‌های فناوری‌ای که در کشورهای عضو اتحادیه اروپا فعالیت می‌کنند وجود دارد. در حالی که اتحادیه اروپا اشتیاق بدل شدن به یکی از بزرگ‌ترین بازارهای واحد جهان را دارد صرفاً از ۲۸ کشور تشکیل شده است. هر کدام از این کشورها مقررات خود را در زمینه سرمایه‌گذاری دارند و هدایت و مدیریت موانعی چون زبان می‌تواند دشوار باشد. اتحادیه اروپا سعی دارد مساله سرمایه‌گذاری را در اتحادیه بازارهای سرمایه اروپا (CMU) حل کند که هدف آن تسریع جریان آزاد سرمایه بین سرمایه‌گذاران کشورهای عضو آن است. با وجود اینکه CMU هنوز در دوران کودکی خود قرار دارد، باید سرانجام بتواند اتحادیه اروپا را برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر سازد.
یکی از عواملی که در مقابل سرمایه‌گذاری در اتحادیه اروپا قرار دارد میزان بالای مالیات بر سرمایه در مقایسه با ایالات متحده آمریکاست. اتحادیه اروپا گام‌هایی را برای ارائه تشویق‌های مالیاتی به سرمایه‌گذاران کارآفرین و سرمایه‌گذاران انجل برداشته است اما باید در آینده فراتر از این اقدامات رفت.
فضاهای همکاری و کارآفرینی
یکی دیگر از نشانه‌های سلامت جامعه استارت‌آپی اروپا افزایش و موفقیت فضاهای همکاری مثل WeWork است. WeWork فضای اداری کارآفرین‌پسندی را در سراسر اروپا ارائه می‌دهد و در لندن ۳۲ دفتر دارد. گوگل نیز متوجه سرچشمه استعداد کارآفرینی اروپا شده است. کمپ جدید گوگل در لندن، مادرید و ورشو قرار دارد. بنا بر ادعای گوگل، استارت‌آپ‌های موجود در کمپ‌های گوگل بیش از ۲۶۰ میلیون یورو سرمایه را افزایش داده‌اند و بالغ بر ۴۶۰۰ شغل ایجاد کرده‌اند. فیس‌بوک نیز چشم به اروپا دارد و اولین استارت‌آپ انکوباتور خود را در پاریس راه‌اندازی کرده است. The Startup Garage فیس‌بوک حدود ۳۵۰۰ هکتار (۳۶۶ هزار فوت مربع) از فضای اداری است و بیش از سه هزار میز قابل اجاره برای استارت‌آپ‌ها دارد. The Startup Garage بزرگ‌ترین فضای استارت‌آپی دنیا قلمداد می‌شود.
مقررات عمومی حفاظت از داده اتحادیه اروپا
یکی از سوالات بزرگ که در پس افق برای کارآفرینان فناوری در اروپا وجود دارد در زمینه مقررات عمومی حفاظت از داده اتحادیه اروپا یا GDPR است. هدف بنیادی قوانین تسهیل فضای رگولاتوری برای کسب و کارهای بین‌المللی است و این امر گامی مثبت محسوب می‌شود. در این میان دغدغه موجود، با توجه به مساله حریم خصوصی، در زمینه مقررات گسترده و بالقوه مجازات است. شکست در هماهنگی با این مقررات می‌تواند منجر به جریمه ۲۰ میلیون یورویی یا چهار درصد از درآمد سالانه از حساب مالی سال پیش شرکت باشد. این اعداد میزان جدی بودن پیاده‌سازی این مقررات جدید را به هر سهامدار یا صاحب کسب و کار نشان می‌دهند. باید دید مقررات چگونه اجرا خواهند شد.
عده بسیاری وجه روشن ماجرا را در نظر دارند. نظر اریک بولن – مدیرعامل MageMail و GrooveJar – را در مورد تاثیر مقررات عمومی حفاظت از داده اتحادیه اروپا بر استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های بزرگ و کوچک جهان پرسیدم. او توضیح داد: «اکثر مقررات تاثیر موثری بر استارت‌آپ‌ها و نوآوری می‌گذارند. با این حال بیشترین تاثیر طی دوره‌های اولیه راه‌اندازی حس خواهد شد، زیرا هزینه تطابق بالاست. همچنان که بازار پیش می‌رود صنعت متوجه می‌شود که مفاهیم دنیای واقعی چیست، و استارت‌آپ‌های کوچک راه‌هایی را برای کار کردن و بهره بردن از مزیت رقابتی در چارچوب جدید می‌یابند.»
آینده روشن
به نظر می‌رسد وضعیت روبه‌رشد اروپا به عنوان هاب استارت‌آپ به این زودی‌ها رو به افول نخواهد گذاشت. از آمستردام تا زوریخ، مجموعه‌ای از تنوع و شهرهای جهانی وجود دارد که اکوسیستم استارت‌آپ اروپایی را می‌سازند. آنها تاثیرگذارند و رگولاتوری نیز به طور مثبت بر جریان سرمایه در اتحادیه تاثیر خواهد گذشت. بازیکنان بزرگ مثل گوگل و فیس‌بوک نیز به سرمایه‌گذاری حجم عظیمی از سرمایه در قالب انکوباتورها در سراسر اروپا ادامه خواهند داد. بسیاری از کشورها در اروپا برنامه‌های ویزای استارت‌آپ را شکل داده‌اند تا بتوانند آسان‌تر استعدادهای خارجی را استخدام کنند. با ادامه یافتن وضعیت نامشخص ویزای H1-B در ایالات متحده، اروپا موقعیت مناسبی برای جذب مستعدترین‌های حوزه فناوری، از کشورهایی غیر از آمریکا و اروپا، دارد.
به طور خلاصه، آینده کسب و کارها و استارت‌آپ‌های متوسط و کوچک آنلاین در اروپا روشن به نظر می‌رسد.
*اینسید یک مدرسه عالی کسب و کار با پردیس هایی در اروپا (فونتن بلو) و آسیا (سنگاپور) و خاورمیانه (ابوظبی) است.
**سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) یکی از ۱۶ آژانس تخصصی سازمان ملل است. وایپو با امضای توافق‌نامه‌ای در استکهلم در سال ۱۹۶۷ «برای تشویق آثار خلاقانه در راستای حمایت از مالکیت معنوی در جهان» تاسیس شد.
*** پس از اینکه کسب‌وکار برخی از موفقیت‌های پیشین خود را نشان داد، سرمایه‌گذاری‌های سری A برای بهینه‌سازی محصول و شناسایی دقیق‌تر کاربر انجام می‌شود. با این سرمایه‌گذاری حتی ممکن است فرصت‌هایی برای ارائه محصول در بازارهای مختلف به دست آید.
منبع: ایران استارتاپ
